W polskich przepisach przewidziano rozwiązania pozwalające na ochronę interesów wierzycieli w przypadku problemów z odzyskaniem należności od dłużnika. Chodzi o zabezpieczenie roszczeń poprzez zajęcie części majątku dłużnika w celu zapewnienia środków wystarczających na spłatę zobowiązań. W poniższym artykule wyjaśnimy, na czym polega ten instrument prawny, a także jak i kiedy wierzyciel może z niego skorzystać.
W przypadku dodatkowych pytań lub chęci omówienia szczegółów konkretnego przypadku zachęcamy do kontaktu z naszą kancelarią. Oferujemy kompleksowe wsparcie prawne w negocjacjach między stronami oraz sporach sądowych.
Czym jest zabezpieczenie roszczeń pieniężnych?
Zabezpieczenie roszczeń pieniężnych to instrument prawny uregulowany w Kodeksie postępowania cywilnego. Jego celem jest ochrona prawa wierzyciela do wyegzekwowania spłaty należności poprzez zabezpieczenie środków pieniężnych lub części majątku dłużnika o wartości odpowiadającej kwocie roszczenia na czas postępowania cywilnego. W ten sposób wyeliminowane zostaje ryzyko utraty zdolności do uregulowania należności przez zadłużoną osobę na skutek wyzbycia się majątku lub pogorszenia sytuacji finansowej przed wydaniem orzeczenia w sprawie.
Sąd udziela zabezpieczenia na wniosek jednej ze stron i tylko w sytuacji, gdy wnioskodawca uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny takiej decyzji. O uzyskanie zabezpieczenia można wnioskować jeszcze przed lub w trakcie postępowania.
Zgodnie z art. 743. § 1. Kodeksu postępowania cywilnego w przypadku postanowienia o udzieleniu
zabezpieczenia, które podlega wykonaniu na drodze egzekucji, sąd z urzędu nadaje mu klauzulę wykonalności. Oznacza to, że wierzyciel nie musi składać dodatkowych wniosków i może od razu podjąć kroki mające na celu realizację postanowienia.
Sposoby zabezpieczenia roszczeń pieniężnych
Art. 747 KPC wskazuje, że zabezpieczenia roszczeń można dokonać poprzez:
- zajęcie ruchomości, w tym:
- wynagrodzenia za pracę,
- wierzytelności z rachunku bankowego,
- innej wierzytelności lub innego prawa majątkowego;
- obciążenie nieruchomości obowiązanego hipoteką przymusową;
- ustanowienie zakazu zbywania lub obciążania nieruchomości, która nie ma urządzonej księgi wieczystej lub której księga wieczysta zaginęła lub uległa zniszczeniu;
- obciążenie statku albo statku w budowie hipoteką morską;
- ustanowienie zakazu zbywania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu;
- ustanowienie zarządu przymusowego nad:
- przedsiębiorstwem lub gospodarstwem rolnym obowiązanego,
- zakładem wchodzącym w skład przedsiębiorstwa lub jego częścią albo częścią gospodarstwa rolnego obowiązanego.
Czy zabezpieczenie roszczeń może obejmować cały majątek dłużnika?
Nie, zgodnie z art. 750 Kodeks postępowania cywilnego z możliwego zakresu zabezpieczenia wykluczone są te składniki majątku dłużnika, które nie mogą być objęte postępowaniem egzekucyjnym. Listę rzeczy, które nie podlegają egzekucji, znajdziemy w art. 829 KPC.
Znajdują się na niej przedmioty niezbędne do codziennego funkcjonowania i zabezpieczenia podstawowych potrzeb (m.in. z zakresu utrzymania, żywienia, zdrowia, higieny, wykonywania pracy czy nauki) dłużnika i domowników będących na jego utrzymaniu, w tym np.:
- niezbędne urządzenia i wyposażenie gospodarstwa domowego (np. lodówka, pralka, łóżka, krzesła),
- pościel, bielizna i ubrania,
- żywność,
- opał,
- narzędzia pracy.
Kiedy możliwe jest uzyskanie zabezpieczenia roszczeń pieniężnych?
Uzyskanie postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia możliwe jest:
- przed wszczęciem postępowania;
- w trakcie postępowania;
- po zakończeniu postępowania i uzyskaniu prawomocnego wyroku – jeśli nie nastąpił termin spełnienia roszczenia.
Warto jednak pamiętać, że sąd udzieli zabezpieczenia tylko wtedy, gdy uzna argumenty wnioskującego za zasadne, a sam wniosek będzie spełniał wymogi formalne. W celu uzyskania pozytywnej decyzji trzeba więc uprawdopodobnić:
- roszczenie: Należy przedstawić informacje świadczące o istnieniu wierzytelności. Warto zwrócić
uwagę, że na tym etapie nie jest wymagane pełne udowodnienie zasadności roszczenia, a jedynie jego uprawdopodobnienie. - interes prawny udzielenia zabezpieczenia: Konieczne jest wykazanie, że bez zabezpieczenia
wykonanie przyszłego orzeczenia uwzględniającego roszczenie będzie utrudnione lub niemożliwe.
Jak złożyć wniosek o udzielenie zabezpieczenia roszczeń?
Aby skutecznie złożyć wniosek o udzielenie zabezpieczenia w sprawie roszczeń pieniężnych, należy:
- Przygotować wniosek, w którym trzeba:
- podać sumę zabezpieczenia,
- wskazać sposób zabezpieczenia,
- uprawdopodobnić zasadność zabezpieczenia.
- Złożyć wniosek do właściwego sądu – jest to z reguły sąd, który rozpoznaje sprawę w pierwszej instancji.
- Zapłacić opłatę stałą od wniosku o udzielenie zabezpieczenia w wysokości 100 zł.
- Jeśli wniosek jest składany przed wniesieniem pisma wszczynającego postępowanie, pobierana jest opłata w wysokości 1/4 opłaty od pozwu o roszczenie.
W celu prawidłowego przygotowania i uzasadnienia wniosku warto skorzystać z pomocy prawnika. To prosty sposób, by uniknąć błędów formalnych i zwiększyć szansę na szybkie i skuteczne zabezpieczenie roszczenia.
Profesjonalna pomoc prawna dla wierzycieli i zadłużonych
Nie możesz dojść do porozumienia z dłużnikiem i chcesz poznać możliwości prawne, które pomogą Ci zabezpieczyć spłatę roszczenia? A może masz problemy ze spłatą swoich zobowiązań i zastanawiasz się, czy upadłość konsumencka może być właściwym dla Ciebie rozwiązaniem? Zachęcamy do kontaktu z naszą kancelarią w celu skonsultowania sprawy.
Nasz zespół to specjaliści z zakresu prawa cywilnego, upadłościowego i nie tylko, którzy wiedzę prawniczą łączą z wieloletnim doświadczeniem praktycznym. Zapewniamy kompleksowe wsparcie na każdym etapie postępowania, od zadbania o poprawne sporządzenie dokumentów, przez przygotowanie klienta do rozprawy, aż po pomoc w realizacji wyroku.
Najczęściej zadawane pytania
Ile czasu ma sąd na udzielenie zabezpieczenia roszczenia pieniężnego?
Zgodnie z art. 737 KPC wniosek powinien być rozpatrzony przez sąd bezzwłocznie, w ciągu tygodnia od jego złożenia. Wyjątek stanowią sytuacje, w których przepis szczególny dopuszcza dłuższy termin – na przykład, jeśli wniosek ma zostać rozpatrzony na rozprawie, musi ona odbyć się w ciągu miesiąca od wpłynięcia wniosku do sądu.
Czy dopuszczalne jest zabezpieczenie roszczeń pieniężnych przeciwko Skarbowi Państwa?
Nie, w art. 749 KPC jasno określono, że nie dopuszcza się możliwości zabezpieczenia roszczenia pieniężnego w sprawach przeciwko Skarbowi Państwa.
Jak liczyć zabezpieczenie roszczenia pieniężnego?
W wyliczeniu sumy zabezpieczenie uwzględnić można:
- kwotę roszczenia wraz z odsetkami do dnia wydania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia,
- koszt wykonania zabezpieczenia,
- przewidywany koszt postępowania.
Warto mieć na uwadze, że zgodnie z przepisami nie możemy wnioskować o zabezpieczenie większej sumy niż łączna wartość wyszczególnionych wyżej kwot.
Czy zabezpieczeniu podlegają tylko roszczenia pieniężne?
Nie, Kodeks postępowania cywilnego reguluje również kwestię zabezpieczenia w przypadku roszczeń niepieniężnych. Tego rodzaju roszczenia mogą dotyczyć bardzo różnych spraw, od sporów dotyczących opieki nad dzieckiem po naruszanie praw autorskich czy niewywiązywanie się z warunków umowy przez jedną ze stron. Z tego powodu, udzielając zabezpieczenia, sąd dobiera jego rodzaj na podstawie okoliczności danego przypadku.
Sposoby zabezpieczenia roszczenia niepieniężnego mogą przybierać więc różne formy, w tym te przewidziane dla roszczeń pieniężnych (np. zajęcie ruchomości czy określonej wartości z rachunku bankowego), ale sąd może też m.in. nakazać wpisanie stosownego ostrzeżenia do księgi wieczystej, zakazać sprzedaży nieruchomości czy publikacji konkretnej informacji.
KANCELARIA PRAWNA I ADWOKACKA
Kompleksowe doradztwo prawne dla firm z sektora e-commerce, IT oraz farmaceutycznego. Specjalizujemy się w obsłudze startupów, procesach restrukturyzacyjnych oraz bieżącym doradztwie z zakresu prawa gospodarczego i inwestycji. Zapewniamy praktyczne i sprawdzone rozwiązania dostosowane do indywidualnych potrzeb Klienta.
