Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa

Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa – na czym polega i co za to grozi?

Aktualności

Tajemnica przedsiębiorstwa to niezwykle istotny element funkcjonowania współczesnego biznesu. Informacje objęte tajemnicą pozwalają przedsiębiorcom budować przewagę nad konkurencją, rozwijać działalność oraz chronić wyniki swojej pracy. W dobie cyfryzacji i rosnącej liczby naruszeń praw własności intelektualnej ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa stała się priorytetem dla wielu firm.

Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa może mieć poważne konsekwencje dla przedsiębiorcy, w tym straty finansowe, utratę przewagi rynkowej, szkody wizerunkowe, a nawet odejście klientów z powodu obniżonego zaufania związanego z wyciekiem danych. Z tego powodu przepisy prawa w Polsce przewidują środki ochrony dla firm i możliwość podjęcia kroków prawnych wobec osób lub podmiotów, które w sposób nieuprawniony uzyskają dostęp lub wykorzystają informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa.

W poniższym artykule wyjaśnimy, czym dokładnie jest tajemnica przedsiębiorstwa, jakie działania stanowią jej naruszenie oraz jakie konsekwencje prawne grożą za takie działania.

  • Pamiętaj, że ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa wymaga nie tylko znajomości przepisów, ale również zachowania należytej staranności w zarządzaniu poufnymi informacjami. Jeśli podejrzewasz, że doszło do naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa, skonsultuj się z prawnikiem, by omówić działania, jakie możesz podjąć w takiej sytuacji. Nasza kancelaria oferuje profesjonalną pomoc prawną w tym zakresie.

Co to naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa?

Kwestia naruszenia tajemnicy handlowej jest w Polsce regulowana prawnie. Wyjaśnienie tego, co może zostać uznane za tajemnicę przedsiębiorstwa i jakie działania stanowią jej naruszenie znajdziemy w artykule 11 Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z dnia 16 kwietnia 1993 r. (UZNK).

Zgodnie z tymi zapisami, naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa polega na nieuprawnionym ujawnieniu, pozyskaniu lub wykorzystaniu informacji, które mają charakter poufny i posiadają wartość gospodarczą. Takie informacje są chronione, jeśli przedsiębiorca podjął działania mające na celu ich zabezpieczenie przy zachowaniu należytej staranności. Naruszenie może mieć miejsce zarówno w wyniku działań wewnętrznych, np. przez pracownika, jak i zewnętrznych, np. przez konkurenta w celu osiągnięcia korzyści dla własnej działalności gospodarczej.

Przykłady naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa:

  • Były pracownik udostępnia dane klientów lub techniczne nowemu pracodawcy.
  • Konkurent uzyskuje dostęp do planów marketingowych firmy w nieuprawniony sposób.
  • Podwykonawca wykorzystuje know-how swojego zleceniodawcy do rozwijania własnej działalności gospodarczej lub ujawnia innej osobie te informacje.

Ważne! Przepisy przewidują też sytuacje, w których ujawnienia, pozyskania lub wykorzystania cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa nie postrzega się jako nieuczciwej konkurencji. Przedsiębiorca nie może domagać się naprawienia wyrządzonej szkody, jeśli do naruszenia tajemnicy doszło na skutek, m.in. niezależnego odkrycia informacji, upublicznienia informacji dla ochrony interesu publicznego, czy przekazania informacji niezbędnych dla pełnienia swojej funkcji przez przedstawiciela pracownika.

Co zalicza się do tajemnicy przedsiębiorstwa?

Według Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji tajemnica przedsiębiorstwa obejmuje wszelkie informacje posiadające wartość gospodarczą, które nie są powszechnie znane i podlegają odpowiedniemu zabezpieczeniu przez przedsiębiorcę.

Tajemnicą przedsiębiorstwa mogą być m.in.:

  • Dane technologiczne (np. schematy produkcyjne, receptury, patenty),
  • Informacje handlowe (np. listy klientów, strategie marketingowe, dane dotyczące sprzedaży),
  • Plany strategiczne (np. projekty rozwoju firmy, analizy rynku, raporty finansowe),
  • Informacje organizacyjne przedsiębiorstwa (np. organizacja dystrybucji, warunki współpracy z dostawcami i klientami, wewnętrzne procedury).

Kto ma obowiązek zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa?

Do zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa zobowiązani są przede wszystkim obecni i byli pracownicy. Obowiązek ten może obejmować też podwykonawców, partnerów biznesowych, a nawet klientów, którzy mają dostęp do informacji poufnych firmy. Jego podstawę stanowią m.in. umowy o pracę, klauzule poufności w umowach z podwykonawcami, umowy o zachowaniu poufności (tzw. NDA).

Przedsiębiorcy muszą jednak pamiętać o zachowaniu należytej staranności przy podejmowaniu działań mających na celu zabezpieczenie tajemnicy przedsiębiorstwa. Informacje pozyskane przez osoby trzecie na skutek zaniedbania przedsiębiorcy nie stanowią podstawy do ubiegania się o naprawę poniesionej szkody na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu nieuczciwej konkurencji.

Jak zabezpieczyć informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa?

Aby skutecznie zabezpieczyć informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa, można wprowadzić kilka kluczowych działań:

  • Umowy o poufności (NDA): Zawieraj umowy z pracownikami, kontrahentami i podwykonawcami, określające obowiązek zachowania poufności.
  • Umowy o zakazie konkurencji: Możesz zdecydować się na zawarcie z pracownikami odrębnej umowy zakazującej prowadzenia lub świadczenia pracy na rzecz działalności konkurencyjnej do Twojej firmy przez określony czas.
  • Oznaczanie poufnych dokumentów: Wyraźnie oznaczaj dokumenty jako „poufne” lub „tajemnica przedsiębiorstwa”.
  • Środki techniczne i organizacyjne: Zabezpiecz dostęp do danych, stosując hasła, szyfrowanie i systemy monitoringu.
  • Szkolenia pracowników: Regularnie uświadamiaj personel o obowiązku ochrony informacji i obowiązujących w związku z tym procedurach.
  • Zasady bezpieczeństwa: Stwórz wewnętrzne procedury dotyczące dostępu do danych i ich przechowywania.

Jakie przepisy regulują naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa?

Podstawą prawną regulującą kwestie związane z tajemnicą przedsiębiorstwa jest Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z dnia 16 kwietnia 1993 r. Znajdziemy w niej informacje o tym:

  • co może zostać uznane za tajemnicę przedsiębiorstwa,
  • jakie działania stanowią jej naruszenia,
  • jakie kroki może podjąć przedsiębiorca,
  • jakie sankcje prawne mają zastosowanie w przypadku nieuczciwej konkurencji.

W przypadku pracowników dodatkowo zastosowanie ma Kodeks pracy, a w szczególności art. 100 §2, który określa obowiązki osób zatrudnionych wobec pracodawcy. Punkt 4 jasno wskazuje, że pracownik zobowiązany jest „dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę”, a punkt 5 dodaje, że musi „przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach”.

W przypadku naruszenia tajemnicy handlowej przedsiębiorca może dochodzić swoich praw na drodze cywilnej lub karnej, w zależności od charakteru naruszenia.
Co grozi za ujawnienie tajemnicy przedsiębiorstwa?

Co grozi za ujawnienie tajemnicy przedsiębiorstwa?

Konsekwencje naruszenia tajemnicy handlowej (przedsiębiorstwa) mogą być różne w zależności od okoliczności sprawy i zakresu szkód. Przykładowe sankcje to:

  • Roszczenia cywilne, takie jak zasądzenie odpowiedniej sumy pieniężnej na rzecz poszkodowanego przedsiębiorcy.
  • Ograniczenie wolności lub kara pozbawienia wolności w przypadku uznania naruszenia za przestępstwo.
  • Zwolnienie dyscyplinarne w przypadku pracownika.

Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa przez pracownika

Pracownik jest zobowiązany do zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa zarówno w trakcie trwania stosunku pracy, jak i po jego zakończeniu. Naruszenie tego obowiązku może polegać m.in. na:

  • Przekazywaniu poufnych informacji firmowych osobom trzecim.
  • Wykorzystaniu informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w ramach własnej działalności.
  • Udostępnieniu informacji, np. technicznych lub listy klientów, nowemu pracodawcy po zmianie miejsca zatrudnienia.
  • Ujawnieniu informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa na skutek niedopełnienia obowiązujących w miejscu pracy procedur dotyczących zachowania poufności.

Kodeks pracy przewiduje możliwość zastosowania kary upomnienia lub nagany wobec pracownika w przypadku nieprzestrzegania ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, a jeśli dojdzie do ciężkiego naruszenia obowiązków nawet rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. Pracownik może ponosić też odpowiedzialność materialną za szkody poniesione przez pracodawcę na skutek niedopełnienia obowiązków służbowych – maksymalna wysokość odszkodowania w takiej sytuacji wynosi trzykrotność wynagrodzenia w dniu powstania szkody.

Jeśli naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa przez pracownika zostanie uznane za czyn nieuczciwej konkurencji na podstawie UZNK grozi mu również odpowiedzialność cywilna lub karna.

Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa a odpowiedzialność cywilna

Na podstawie artykułu 18 UZNK w przypadku wykrycia działań polegających na nieuczciwej konkurencji przedsiębiorca może domagać się:

  • Zaniechania niedozwolonych działań (np. zaprzestanie dalszego udostępniania lub wykorzystywania w działalności pozyskanych w nieuprawnionych sposób informacji),
  • Usunięcia skutków niedozwolonych działań (np. wycofanie produktów lub usług, które powstały z wykorzystaniem informacji przedsiębiorstwa objętych tajemnicą),
  • Złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie (np. opublikowanie przeprosin lub oświadczenia o wykorzystaniu we własnej działalności gospodarczej informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa innej firmy),
  • Naprawienia szkody, na zasadach ogólnych (np. wypłacenie odszkodowania – przedsiębiorca, zamiast odszkodowania, może domagać się też naprawienia szkody poprzez opłacenie kwoty w wysokości odpowiadającej wynagrodzeniu za udzielenie zgody na wykorzystanie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa),
  • Wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych (np. przekazanie zysków uzyskanych na skutek naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa),
  • Zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego – jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.

Przestępstwo naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa

UZNK określa również odpowiedzialną karną za naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa. Art. 23 wskazuje, że grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2 podlega osoba, która:

  • mimo obowiązku zachowania poufności danych ujawnia innej osobie lub wykorzystuje we własnej działalności informację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa, wyrządzając tym poważną szkodę przedsiębiorcy,
  • ujawnia lub wykorzystuje we własnej działalności uzyskaną bezprawnie informację stanowiącą tajemnicę handlową przedsiębiorstwa,
  • ujawnia lub wykorzystuje informacje stanowiące tajemnicę handlową przedsiębiorstwa uzyskaną poprzez udział w postępowaniu sądowym dotyczącym czynu nieuczciwej konkurencji lub dostęp do akt takiej sprawy, jeśli została wyłączona jawność rozprawy.

Zapewniamy profesjonalną pomoc prawną dla biznesu

Nasza kancelaria zapewnia kompleksowe wsparcie prawne dla przedsiębiorców – pomożemy w przygotowaniu dokumentów, dochodzeniu roszczeń i ochronie interesów firmy. Jeśli ktoś dopuścił się naruszenia tajemnicy Twojego przedsiębiorstwa lub chcesz zabezpieczyć swój biznes przed takimi sytuacjami, zachęcamy do kontaktu z naszymi prawnikami.

Źródło:
Intryguje Cię ten temat? Skontaktuj się z ekspertami