Podział majątku przed rozwodem

Podział majątku najczęściej kojarzony jest z rozwodem, zdarzają się jednak sytuacje, kiedy para chce zdecydować się na taki krok jeszcze w trakcie trwania związku małżeńskiego. Czy jest to możliwe? Zgodnie z obowiązującymi przepisami majątku wspólnego nie można podzielić w czasie trwania wspólności ustawowej, a ta powstaje wraz z zawarciem małżeństwa. Kluczem do podziału majątku wspólnego małżonków przed rozwodem jest więc ustanowienie rozdzielności majątkowej. W poniższym artykule omówimy jak to zrobić i kiedy jest to możliwe.

Czym jest wspólność majątkowa? Co wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków?

Według Art. 31. § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wspólnością majątkową objęte są przedmioty majątkowe nabyte w trakcie jej trwania wspólnie lub przez jednego z małżonków z wyłączeniem rzeczy wchodzących w skład majątku osobistego każdego z nich. To m.in. przedmioty zwykłego urządzenia domowego przeznaczone do użytku obojga małżonków.

W skład majątku wspólnego małżonków wchodzi również:

• pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej;
• dochody z majątku wspólnego;
• dochody z majątku osobistego każdego z małżonków;
• środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego;
• kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie w systemie ubezpieczeń społecznych;
• środki zgromadzone na koncie OIPE (Ogólnoeuropejski Indywidualny Produkt Emerytalny).

Składniki majątku osobistego określono w Art. 33. Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Należą do nich m.in.: przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności majątkowej, a także te nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę.

Kiedy możliwy jest podział majątku?

Podział majątku wspólnego małżonków możliwy jest dopiero po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej, co następuje w przypadku rozwodu, separacji lub śmierci jednego z małżonków, a także w trakcie trwania małżeństwa:

• w razie ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków,
• w przypadku ogłoszenia upadłości jednego z małżonków,
• gdy sąd zarządzi ustanowienie rozdzielności majątkowej,
• w wyniku zawarcia umowy majątkowej małżeńskiej, która wprowadza ustrój rozdzielności majątkowej (tzw. intercyza).

Istnieje również możliwość ustanowienia rozdzielności majątkowej jeszcze przed ślubem poprzez zawarcie umowy w formie aktu notarialnego – w tym przypadku małżonkowie będą posiadali jedynie majątki osobiste.

Rozdzielność majątkowa to nie jedyna możliwość w zakresie kształtowania stosunków majątkowych, jaką daje podpisanie umowy majątkowej małżeńskiej – umożliwia również rozszerzenie lub ograniczenie wspólności majątkowej.

Podział majątku przed rozwodem

Po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej można dokonać podziału majątku wspólnego – niezależnie od tego, czy para pozostaje w związku małżeńskim, planuje rozwód lub jest w trakcie postępowania rozwodowego.

Prawo przewiduje dwa sposoby podziału majątku wspólnego – poprzez zawarcie umowy (np. w formie aktu notarialnego) lub na drodze sądowej.

Umowny podział majątku przed rozwodem

Zawarcie umowy pozwala na większą swobodę w zarządzaniu podziałem majątku, ale jest możliwe tylko w sytuacji, gdy małżonkowie są zdolni do porozumienia. Przedmioty podlegające podziałowi, ich wartość oraz sposób podziału wskazywane są przez strony umowy, co wymaga zgody obojga małżonków w zakresie warunków podziału.

Przeprowadzenie umownego podziału majątku wspólnego jest szybszym rozwiązaniem niż postępowanie sądowe. Pozwala też ograniczyć się do podziału jedynie części majątku. Jeśli w skład majątku wspólnego wchodzi nieruchomość, umowa dotycząca jego podziału musi mieć formę aktu notarialnego.

Sądowy podział majątku wspólnego przed rozwodem

W przypadku braku możliwości porozumienia każdy z małżonków może złożyć do sądu wniosek o podział majątku. Wniosek powinien wskazywać składniki majątku wspólnego do podziału oraz proponowany sposób podziału.

Przy podziale majątku wspólnego w sądzie wnioskodawca może domagać się też ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym, czyli określenie stopnia, w jakim każdy z małżonków przyczynił się do jego powstania z uwzględnieniem nakładów poniesionych przez obie strony. Co istotne, dotyczy to nie tylko nakładów finansowych, ale też osobistej pracy, np. opieka nad dziećmi.

Ile kosztuje podział majątku przed rozwodem?

W przypadku podziału majątku wspólnego u notariusza podstawę kosztu sporządzenia aktu notarialnego stanowi wartość dzielonego majątku. Maksymalne stawki zostały określone w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej i wynoszą dla majątku o wartości:

• do 3000 zł – 100 zł;
• powyżej 3000 zł do 10 000 zł – 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3000 zł;
• powyżej 10 000 zł do 30 000 zł – 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10 000 zł;
• powyżej 30 000 zł do 60 000 zł – 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30 000 zł;
• powyżej 60 000 zł do 1 000 000 zł – 1010 zł + 0,5% od nadwyżki powyżej 60 000 zł;
• powyżej 1 000 000 zł – 5710 zł + 0,25% od nadwyżki powyżej 1 000 000 zł.

Złożenie wniosku o podział majątku w sądzie kosztuje 1000 zł. Koszt jest niższy jeśli do wniosku dołączony jest zgodny projekt podziału majątku wspólnego – wynosi 300 zł.

Szukasz profesjonalnej pomocy prawnej?

Podział majątku wspólnego przed rozwodem w sądzie to często skomplikowane i czasochłonne postępowanie ze względu na różnice zdań pomiędzy stronami. Z tego powodu warto skorzystać z pomocy doświadczonego prawnika – adwokata lub radcy prawnego, który zapewni wsparcie na każdym etapie sprawy od doradztwa, przez przygotowanie wniosków aż po reprezentację przed sądem. Zachęcamy do kontaktu z naszą kancelarią!

Podział majątku przed rozwodem: FAQ

Czy można wystąpić o podział majątku bez rozwodu?

Tak, podział majątku przed rozwodem jest możliwy pod warunkiem, że między małżonkami występuje rozdzielność majątkowa. Rozdzielność majątkową można ustalić zarówno przed, jak i w trakcie trwania małżeństwa.

Co jest ważne przy podziale majątku?

Przy podziale majątku wspólnego przed rozwodem ważne jest dokładne ustalenie składu majątku i jego wartości. W przypadku sporów dotyczących udziałów małżonków w majątku wspólnym (np. ze względu na nierówny wkład w jego powstanie) kluczowe jest też posiadanie dokumentów lub innych dowodów uzasadniających ewentualne żądania stron (np. zwrot nakładów z majątku osobistego na rzecz majątku wspólnego).

Czy majątek wspólny zawsze dzieli się po połowie?

W Art. 43. § 1. Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego określono, że małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Jednak § 2 wskazuje, że w przypadku wystąpienia poważnych powodów możliwy jest nierówny podział majątku – na przykład, jeśli jeden z małżonków ma większy wkład w majątek wspólny.

Kiedy małżonek może żądać ustanowienia rozdzielności majątkowej przed rozwodem?

Sąd może ustanowić rozdzielność majątkową na wniosek jednego z małżonków, kiedy występują uzasadniające to „ważne powody”. Ważnym powodem może być np. trwonienie majątku wspólnego lub brak nakładów na majątek wspólny ze strony jednego małżonka.

Kancelaria OTSP

KANCELARIA PRAWNA I ADWOKACKA

Kompleksowe doradztwo prawne dla firm z sektora e-commerce, IT oraz farmaceutycznego. Specjalizujemy się w obsłudze startupów, procesach restrukturyzacyjnych oraz bieżącym doradztwie z zakresu prawa gospodarczego i inwestycji. Zapewniamy praktyczne i sprawdzone rozwiązania dostosowane do indywidualnych potrzeb Klienta.

www.otsp.pl/